İSTANBUL SEMPOZYUMDAN ULUSLARARASI YEN BİR YAPILANMA İHTİYACI FİKRİ ÇIKTI.

25 Eylül 2021 Cumartesi günü İstanbul Altunizade Kültür Sanat Merkezinde “Diaspora Çerkesleri Sorunlar ve Çözümler” konulu uluslararası bir sempozyum düzenlendi. Sempozyumun düzenleyicileri Kanada’daki Çerkes Geri Dönüş Derneği ile (Circassian Repatriation Organization) Türkiye Çerkes Kadınları Teavün Cemiyeti Derneği’dir.

Bahse konu sempozyuma Amerika, Avrupa, Anavatan ve Türkiye’den birçok katılımcı katılmış ve sempozyumun ana fikri doğrultusunda tebliğlerde bulunmuşlardır. Sempozyuma kurumsal olarak Çerkes Dernekleri Federasyonu, Abhaz Dernekleri Federasyonu, Birleşik Kafkas Dernekleri Federasyonu, Alan Kültür ve Yardımlaşma Vakfı, Uluslararası Kafkas Derneği, Çoğulcu Demokrasi Partisi, Kafkas Vakfı ve İstanbul Adige Xase Derneği katılmıştır. Ayrıca sempozyuma yurt içindeki ve yurt dışındaki bazı münferit derneklerden dinleyici olarak bireysel katılımlar da olmuştur.

Merak edenler için sempozyumda sunum yapan tüm katılımcıların tebliğlerini içeren online özet kitapçığın linkini okuyucularla paylaşıyorum. (https://online.flippingbook.com/view/792351035/?sharedOn=facebook&fbclid=IwAR1hE6A1cMv5ef6DmzT23LIdpYtn3vlZeiQz1mwv6kVvk-G9cawJejpRoKs) Ben sempozyumda uzun uzun neler konuşulduğunu anlatmak yerine, sempozyumun sonuç bildirgesini hazırlayan kurul tarafından Çerkes diasporasının en önemli ve acil çözüm bekleyen sorunları olarak öne çıkarılan ilk iki sorundan bahsetmek istiyorum.

Birinci Konu : Diaspora Çerkes kurumları arasındaki anlaşmazlıklar konusu acilen çözüme kavuşturulmalıdır.

Hemen hemen tüm sunum yapan, görüş ve öneriler bölümünde söz alan katılımcılar bu soruna değinmiş ve bu konunun bir an önce acilen çözüme kavuşturulması gerektiğini ve bu konudaki çözüm-önerilerini belirtmişlerdir.

Birinci sırada öne çıkan bu sorunun çözümü konusunda; Diaspora çerkes kurumları arasında arabuluculuk görevini üstlenecek tüm kurum temsilcilerinin katılacağı bir istişare kurulu kurulması ve kurumlar arasındaki anlaşmazlıkların bu kurul tarafından çözülmesi fikri kabul görmüştür.

Kabul gören fikri hayata geçirilmesi için de tüm kurumlara bir çağrı metni hazırlayıp iletmek üzere bir komisyon kurulmuştur. Önümüzdeki günlerde bu komisyon ivedi olarak çalışmalarına başlayacaktır.

Öne çıkan bu başlık konusundaki gelişmeleri anlatırken özellikle Çerkes Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı Sayın Nusret BAŞ’ın bu konuda kürsüye çıkarak söylediklerini de belirtmek istiyorum. Sayın BAŞ aynen şu ifadeyi kullanmıştır. “Kurumlar arası anlaşmazlık konusunun muhataplarının birisi Çerkes Dernekleri Federasyonudur. Ben bu federasyonun genel başkanı olarak çok net ve açık bir şekilde ifade ediyorum. Çerkes Dernekleri Federasyonu olarak hiçbir kurumumuz ile bir sorunumuz yoktur. Biz her zaman toplumsal barış ve uzlaşıdan yanayız. Kapımız her kuruma açıktır. Dile getirilen bu anlaşmazlık konusunun çözümü noktasında her türlü katkı ve desteği vermeye hazırız.”

İkinci Konu : Diaspora Çerkeslerini kapsayan uluslararası yeni bir üst yapılanmaya ihtiyaç vardır.

Yazı başlığımda belirttiğim bu konuyu şahsen çok önemsediğimi ifade etmek istiyorum. Zira mensubu olduğum Çerkes Dernekleri Federasyonu bu konudaki ihtiyacı ve gerekliliği çeşitli platformlarda defalarca dile getirmişti. Uluslararası boyutta düzenlenen bir sempozyumda Dünyadaki tüm diaspora çerkeslerini temsil eden bir üst yapımızın olmamasını büyük bir sorun olarak gören ve böyle bir yapılanmanın acil bir ihtiyaç olduğunu düşünen, yurtiçinden ve yurtdışından birçok kurum ve katılımcının olması, özellikle de yurt dışından katılan ve sunum yapan bazı gençlerin farklı isim önerileri altında benzer bir görüş bildirmeleri bizim açımızdan memnuniyet vericidir. Ancak bazı katılımcıların da bu fikre karşı çıktığını yada sessiz kaldığını belirtmek istiyorum. Özellikle camiamızın emektar isimlerinden Fahri Huvaj büyüğümüz; Böyle bir yapının çekes ulusal mücadelesine zarar vereceğini, gereksiz bir girişim olduğunu, Rusya Federasyonun her halükarda bu tür bir yapılanmaya karşı çıkacağını,  bölünmekten başka bir işe yaramayacağını, yeni bir üst yapılanma yerine mevcut Dünya Çerkes Birliği (DÇB) çatısı altında birleşilmesini ve DÇB’YE güç verilmesi gerektiği söylemiştir.  Değerli büyüğümüzün görüş ve önerilerine rağmen, diaspora çerkeslerinin yeni bir üst yapı örgütüne ihtiyacı olduğunu söyleyen kurum temsilcisi ve katılımcıların konuya ilişkin ortak görüş ve önerileri ise şu şekildedir.

* Tüm diaspora çerkeslerini kucaklayan, ortak akılla ilkeleri belirlenmiş, hiçbir devlet ve yapının güdümünde olmayan, sadece çerkes meselesine odaklı, evrensel hukuk ilkeleri ile temel insan hak özgürlüklerini ön planda tutan barışçıl bir yapı oluşturulmalıdır.

* Diaspora ile anavatanımızda yaşayan soydaşlarımız arasındaki bağları güçlendirmeli ve her iki tarafta yaşayan çerkeslerin sorunlarına çözümler üretmelidir.

* Anavatana dönüş konusunu desteklemeli ve dönüşün önündeki tüm engellerin kaldırılması konusunda uluslararası kalıcı ve pratik çözümler üretmelidir.

* 21 Mayıs 1864 Çerkes Soykırımı ve Sürgününün uluslararası arenada tanınması ve çerkeslerin bu faciadan kaynaklanan tüm hak ve taleplerinin geri kazanımı konusunda çalışmalıdır.

* Kurulması düşünülen üst yapının merkezi Rusya sınırları dışında olmalıdır. Çerkes meselesinin odağında olan Başta Rusya Federasyonu olmak üzere ilgili ülkelerle barışçıl bir dil ve üslup ile ilişkiler kurulmalıdır.

* Bahse konu üst yapının adı henüz konulmamış olsa da Dünya Çerkes Kongersi ismi ön plana çıkmıştır.

* Yine kurulması düşünülen bu üst yapı Dünya Çerkes Birliğine alternatif veya karşı bir yapı olmamalı gerektiğinde Dünya Çerkes Birliği ile iş birliği yapmalıdır.

Ortaya çıkan bu görüş ve öneriler neticesinde; Dünya diaspora çerkeslerini kapsayacak bir üst yapının (organizasyon) oluşturulması için, yurt içindeki ve yurt dışındaki diğer STK, kurum ve kuruluşlarla koordinasyon faaliyetlerini ve ön hazırlık çalışmalarını yapmak üzere 7 kişiden oluşan bir komisyon belirlenmiştir.

Yılmaz DÖNMEZ

26.09.2021-İstanbul